Güneydoğu Asya’nın kalbinde, Myanmar’ın engebeli arazilerinde, yüzyıllardır devam eden bir gelenekle tanışacağız: boyunlarına taktıkları pirinç halkalarla ünlü Padaung kadınları. “Uzun boyunlu kadınlar” olarak da bilinen bu kabile, güzellik algısını sorgulamamıza ve kültürel kimliğin sınırlarını keşfetmemize neden oluyor. Neden bu kadınlar boyunlarına halka takıyor? Bu halkalar acı veriyor mu? Bu gelenek nereden geliyor? Bu soruların cevaplarını ararken, Padaung halkının tarihine, kültürüne ve geleneklerine ışık tutmaya çalışacağız. Ayrıca, turizmin etkisi ve etik tartışmalar gibi güncel konulara da değineceğiz.
Padaung Kabilesi: Kayan Halkının Mirası
Padaunglar, Myanmar‘ın doğusunda ve Tayland’ın kuzeybatısında yaşayan Kayan halkının bir alt grubudur. Kayanlar, Kırmızı Karenler (Karenni) olarak bilinen daha geniş bir etnik grubun parçasıdır. Kayanlar, kendilerini “Kakaung” olarak adlandırır, bu da “tepeliklerde yaşayan insanlar” anlamına gelir. Dilleri, Tibet-Burman dil ailesinin Karen koluna aittir ve Myanmar’daki Lahta kabilesinin diliyle yakından ilişkilidir.
“Padaung” ismi ise, Kayanlar tarafından değil, komşu Shan halkı tarafından verilmiştir ve Shan dilinde “uzun boyun” anlamına gelir. Padaunglar, geleneksel olarak tarım, dokuma ve ahşap oymacılığı ile geçimlerini sağlarlar. Dini inançları ise Budizm, Animizm ve Hristiyanlığın bir karışımını yansıtır. Kayan geleneğine göre, halkın kökeni bir dişi ejderha ile erkek insan/melek melezinin birleşmesine dayanır.
Boyun Halkaları: Bir Gelenek, Bir Sembol
Padaung kadınları, daha 5 yaşındayken boyunlarına pirinçten yapılmış halkalar takmaya başlarlar. Bu halkalar, yıllar içinde kademeli olarak eklenir ve yetişkin bir kadının boynunda 25’e yakın halka bulunabilir. Halkaların ağırlığı, 5 ila 20 kilogram arasında değişebilir ve sürekli takılmaları nedeniyle boyun kaslarının zayıflamasına neden olabilir. Halkalar, köprücük kemiğini aşağı iterek göğüs kafesini sıkıştırır ve boynun daha uzun görünmesini sağlar. Ancak, bu sadece bir illüzyondur; halkalar boyunda gerçek bir uzama yaratmaz. X-ışını görüntüleri, boyun omurlarının sayısının ve uzunluğunun normal olduğunu göstermektedir.
Peki Padaung kadınları neden bu halkaları takıyor? Cevap, tek bir nedene indirgenemeyecek kadar karmaşık. Kendileri için bu halkalar, kültürel kimliğin, güzelliğin ve atalarından gelen bir geleneğin sembolü.
Ancak, bu geleneğin kökenleri hakkında birçok teori var. Bazı Padaunglar, halkaları takmanın onları kaplan saldırılarından koruduğuna inanır. Diğerleri ise, halkaların geçmişte köle tüccarlarından korunmak için kullanıldığını ve kadınları daha az çekici hale getirdiğini düşünüyor. Bazıları da, halkaların kadınları daha güzel ve çekici gösterdiğini ve bir ejderhaya benzettiğini söylüyor. Ancak, bu teorilerin hiçbiri kesin olarak kanıtlanamamıştır.
Myanmar’dan Tayland’a Göç: Yeni Bir Yaşam, Yeni Zorluklar
1980’lerde Myanmar’daki askeri rejimle yaşanan çatışmalar nedeniyle, birçok Padaung, Tayland sınırına göç etmek zorunda kaldı. Bu mülteciler, Tayland hükümeti tarafından kurulan kamplarda yaşamaya başladılar. Ancak, bu kampların çoğu, turistlerin ziyaretine açık hale geldi ve Padaung kadınları, turistlere el yapımı ürünlerini satarak geçimlerini sağlamaya başladı.
Turizm, Padaunglar için bir gelir kaynağı olsa da, aynı zamanda bazı etik sorunları da beraberinde getirdi. Bazı eleştirmenler, turistlerin Padaung köylerini ziyaret etmesini “insan hayvanat bahçesi”ne benzetiyor ve bu durumun Padaung kadınlarının sömürülmesine yol açtığını savunuyorlar. Padaung kadınlarının çoğu ise, turistlere kültürlerini tanıtmaktan ve kendi geçimlerini sağlamaktan memnun olduklarını ifade ediyor.
Geleceğe Bakış: Gelenek ve Modernleşme Arasında
Padaung kabilesinin geleceği belirsizliğini koruyor. Modernleşmenin etkisiyle, genç nesil Padaung kadınlarının bazıları, boyun halkası takma geleneğini sürdürmek istemiyor. Myanmar hükümeti de, boyun halkası geleneğini “geri kalmışlık” sembolü olarak görüyor ve bu geleneği cesaret kırmaya çalışıyor.
Padaunglar, geleneklerini korumak ve modern dünyaya uyum sağlamak arasında zorlu bir denge kurmaya çalışıyorlar. Boyun halkası geleneği gelecekte de varlığını sürdürebilecek mi? Yoksa modernleşmenin rüzgarına kapılıp kaybolacak mı? Bunu zaman gösterecek.